HÀ NỘI XƯA – PHỐ TRÀNG TIỀN (9)

PHẦN XIX: NHÀ HÁT LỚN HÀ NỘI VÀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH QUẢNG TRƯỜNG

Nhà hát Lớn Hà Nội nằm trên quảng trường Cách mạng tháng Tám, nhìn thẳng ra phố Tràng Tiền, vị trí xưa nay vẫn là khu vực sầm uất bậc nhất của thành phố. Công trình có chiều dài 87 mét, bề ngang trung bình 30 mét, phần đỉnh mái cao nhất cao 34 mét so với nền đường, và diện tích xây dựng khoảng 2.600 mét vuông.

Phố Tràng Tiền, Tòa nhà ở giữa bức hình là Nhà Hát lớn Hà Nội thuộc khu vực ô Tây Long ngày xưa

Vị trí phố Tràng Tiền trên bản đồ Hà Nội năm 1936

Công trình được khởi công ngày 7 tháng 6 năm 1901 theo đồ án thiết kế của hai kiến trúc sư người Pháp Broyer và V. Harley. Hình ảnh nhà hát lúc đang xây

Trong quá trình xây dựng có sự tham gia sửa chữa của kiến trúc sư Francois Lagisquet. Có thể nhận ra những thay đổi trong thiết kế giữa bức ảnh này với ảnh trước

Với kinh phí lên đến 2 triệu franc, dự án Nhà hát thành phố ở Hà Nội đã gây nên những tranh cãi trên một số báo chí tại Pháp thời kỳ đó

Trừ bức ảnh thời kì đang xây dựng, trên mặt tiền nhà hát có đắp dòng chữ THEATRE MUNICIPAL

Một số bức bưu thiếp ghi chú thích Nhà hát mới (Nouveau Theatre) để phân biệt với rạp hát Takou trên phố Hàng Cót (ngày nay là trường THCS THanh Quan)

Các bồn hoa xung quang nhà hát được quy hoạch gọn ghẽ

Sau 10 năm xây dựng, Nhà hát thành phố được khánh thành vào đêm 9/12/1911. Lễ khai trương nhà hát bắt đầu với vở hài kịch bốn hồi Chuyến đi của ông Perrichon (Le Voyage de monsieur Perrichon) của Eugène Labiche và Édouard Martin. Số tiền thu được từ buổi biểu diễn được nhóm kịch Philarmonique ủng hộ cho những trẻ em lai sống lang thang trên phố.

Cờ Pháp treo trước nhà hát

Nhà hát là nơi biểu diễn các loại hình nghệ thuật cố điển như Opera, nhạc thính phòng, kịch nói… phục vụ người Pháp và một số ít người Việt giàu có. Lịch biểu diễn thời đó một tuần có 4 lần vào thứ ba, thứ năm, thứ bảy và chủ nhật.

Với 870 chỗ ngồi, Nhà hát Lớn Hà Nội là một công trình mang quy mô rất lớn nếu so với dân số Hà Nội khi đó. Đây cũng là địa điểm biểu diễn lý tưởng cho các đoàn kịch, ban nhạc từ Pháp và châu Âu tới lưu diễn

Sau Đại chiến I một tượng đài được dựng trên quảng trường trước Nhà hát lớn. Tuy nhiên, do ít giá trị thẩm mỹ, và làm vướng mặt tiền nhà hát nên nó bị dẹp bỏ. Thời gian tồn tại của tượng đài này rất ngắn, bằng chứng cho điều này rất hiếm gặp hình ảnh tượng đài này trong vô số các bức ảnh chụp phố Tràng Tiền.