nhà thờ Đức Bà Sài Gòn





đây là tòa nhà trụ sở cảnh sát thời Pháp......và ngày nay là trụ sở UBND quận 1
chúng ta thấy tháp chuông nhà thờ nhấp nhô phía sau



và đây là nhìn trên cao bên hộng nhà thờ Đức Bà Sài Gòn

chúng ta thấy phía xa ở cuối con đường Norodom/Thống Nhất.......là Dinh Toàn QUyền/Palais General.........sau này là Dinh Độc Lập

Bây giờ chúng ta coi lại một số bản đồ xưa do Pháp vẽ về thành phố Sài Gòn

ngày xưa chúng ta biết vua Gia Long chạy vào nam trốn, thì có lập hành cung ở Sài Gòn
sau này khi dẹp quân Tây Sơn, thì mới trở về Huế
cho nên Sài Gòn cũng có 1 thành Vaulban do Gia Long xây, ......và nó nằm ngay trung tâm quận 1 ngày nay

chúng ta nhìn khu vực sông Sài Gòn, quận 1.........và Thành Vaulban...hay người Viêt gọi là thành Qui, vì nó giống con rùa............

Map of Saigon - 1795

Plan de la ville de Saigon, fortifiée en 1790 par le Colonel Victor Olivier. Réduit du grand plan levé par ordre du Roi, en 1795, par Mr Brun, ingénieur de Sa Majesté par Mr Dayot, 1799.


Bây giờ chúng ta nhìn gần bản đồ của thành Qui
thành QUi rất lớn.......nghe noí thời xưa khi nó được đốt phá, thì cũng giống như Thăng Long.......sau vài tháng người ta vào trong vẫn thấy lửa âm ỉ cháy....

cái này là truyền thuyết ^^, chẳng biết có thật không, vì Sài Gòn mưa rất nhiều, mà khó có thể có 1 đám cháy nào mà chaý ròng rã vài tháng, dù là cháy âm ỉ ở trong đống tro tàn..

ở đây chúng ta không bàn chi tiết về qui hoạch của thành QUi....hay vị trí cung điện hay gì gì
chúng ta chỉ nhìn để biết vị trí Thành QUi so với bản đồ ngày nay của Sài Gòn là đâu

Vị trí của thành Sài Gòn xưa so với các con đường của SG sau này. Màu đỏ là thành Bát quái (hay thành Quy) xây dựng năm 1790, bị vua Minh Mạng phá đi năm 1835. Màu xanh là thành Phụng, xây dựng năm 1836 dưới triều Minh Mạng, bị quân Pháp san bằng năm 1859 khi Pháp tiến đánh Sài Gòn. Màu đen là các con đường của SG sau này với tên đường trong thời Pháp thuộc.
source: belleindochine.free.fr



nếu ai đọc sách sử của Sài Gòn xưa thì biết Lê Văn Khôi nổi dậy chống lại nhà Nguyễn,
nên Gia Long đã cho phá thành Qui, hay còn gọi là Thành Bát Quái....vì nó có tám góc
và cho thay thế bằng 1 thành nhỏ hơn.......đó là thành Phụng

chúng ta nhìn tấm hình này để thấy vị trí của Thánh Qui/Bát Quái cũ
với vị trí của Thành Phụng chếch về bên tay phải, (nhìn từ hướng bờ sông)

đây là 1 tấm hình vẽ ướm chừng khu vực của 2 thành cũ và mới do Pháp chép lại ngày xưa

1859 Saigon et ses environs - Saigon and its environs

Bản đồ Saigon một năm sau ngày Pháp chiếm SG - Plan extrait du B.S.E.I., 1939, Tome XIX, n° 3-4. - Dessiné par De Larclause, 1er mars 1859. Vu par le Chef de Bataillon commandant le Génie




bây giờ chúng ta coi 1 bản đồ do Pháp vẽ lại thế kỷ 19
lúc này thì đã có khá nhiều công trình xuất hiện kể cả nhà thờ Đức Bà Sài Gòn

tuy nhiên cái quan trọng là vị trí nhà thờ Đức Bà Sài Gòn nằm đâu?

nhìn hình trên ^^ chúng ta thấy nhà thờ Đức Bà Sài Gòn nằm ngay trái tim của thành Qui/thành Bát Quái...

vì là thời khởi điểm lúc nhà thờ Đức Bà mới hoàn thiện, nên chúng ta thấy Thành Phụng vẫn còn được Pháp giữ bên tay trái

thành Phụng/thành Gia Định........nhỏ hơn thành Qui/thành Bát QUái
khi trở thành thành Phụng thì nó chỉ còn là nơi của quân đội, chứ không còn là khu vực cung thanh của vua Gia Long như xưa

Saigon d'après nature, Favre (capitaine d'infanterie de la Marine), 1881

Bản vẽ phối cảnh này cho thấy quy hoạch và phạm vi của TP Sài Gòn vào cuối thế kỷ 19. Đại lộ Charner khi này vẫn còn là một đoạn kinh đào.



đây là bản đồ về vị tri của thành Phụng do Pháp vẽ năm 1867......
khoảng thời gian nhà thờ đầu tiên có mặt ở đường Nguyễn Huệ, hay đường Kênh Lấp


đây là Thành Phụng nhìn gần....
nó vẫn cò hành dinh cho Vua khi vào Sài Gòn,,,,,,,,nhưng chủ yếu vẫn là khu quân đội để giữ cho thành Gia Định......
và khu vực này chúng ta hiểu vì sao sau này người Pháp dùng làm Trại Lính Bộ Binh

coi thêm một chút để chúng ta hiểu vì sao ngay khu vực này người Pháp xây trại lính Bộ BInh

nếu ai chưa tới Sài Gòn, thì con đường nối giữa 2 đầu Sớ Thú-Thảo Cầm Viên và Dinh Độc Lập........

là toạ lạc trại lính bộ binh này
nhưng ngày nay chỉ còn 2 tòa nhà canh 2 bên..........còn lại đã bị phá hết để mở đường
và 2 bên trong là người ta xây các tòa nhà đại học cao tầng, cũng như trung tâm tuyền hình


ngày nay 2 tòa nhà này còn, cái hàng rào bị phá



đây là tòa nhà chính đã bị phá để làm đường chạy xuyên qua trại lính....cũng là Thành Phụng cũ của Sài Gòn

trong khuôn viên này cũng có 2 tòa nhà nữa......nầm 2 bên tòa nhà này......và đã bị phá luôn để thay thế bằng các cao ốc đại học



hình về nhà thờ Đức BÀ Sài Gòn thì rất rất nhiều trên mạng, từ thời Pháp, đến thời VNCH đến thời nay

nhưng đây là những tấm hình hiếm chụp thập niên 1950 bởi báo Times
chúng ta thấy cái bệ đá trước quảng trường Hòa Bình, chưa có tượng Đức Bà bằng cẩm thạch...
tượng của GM Bá Đa Lôc và Hoàng Tử Cảnh đã bị gỡ ra mang về Pháp,
bây giờ chẳng biết nằm trong bảo tàng nào của Pháp.

hôm nay có thể nói chúng ta đã rửa oan cho lich sử của nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, do những con chuột nhắt xàm ngôn và ăn không nói có cho lich sử của nhà thờ Đức Bà



một thời bình yên của Sài Gòn

nhìn trên mặt đường, không có tượng trên cái bục trước quảng trường nhà thờ





chữ F trong hình ^^
chính là vị trí nhà thờ Đức Bà.......so sánh với thành QUi, hay Qui Thành
cái mô hình Thành QUi, hay thành Bát Quái này ^^ chúng ta có thể vào bảo tàng Sài Gòn để xem........người ta làm rất đẹp

Pháp vẽ không sai vị trí........
sau này ta đọc 1 cuốn sách về Sài Gòn xưa......và Gia Định Thông Chí gì đó .
thì người ta nói, thập niên 1930-40 Pháp đào lên để xây móng tòa nhà chung cư ở góc đường Lý Tự Trong-Tự Do/ Đồng Khởi ngày nay........đã thấy cái móng của thành Qui bằng đá ong........và rất nhiều hũ tiền đồng

chứng tỏ con đường Lý Tự Trọng ngày nay........kế bên cao ốc Vincom......chính là bờ tường của Thành QUi ngày xưa.........do Gia Long phá đi

như vậy........chúng ta đặt câu hỏi......ai xây chùa ở khu vực này ^^
để rồi sau này người ta nói là "nhà thờ Đức Bà Sài Gòn phá chùa, cướp đất chùa"?????????

và người ta còn nói "nhà thờ đầu tiên"...........
chúng ta thấy nhà thờ đầu tiên không hề là nhà thờ Đức Bà sài Gòn hiện tại.



Nhưng chúng ta đọc lướt qua để xem người ta nói gì về lich sử nhà thờ Sài Gòn........qua 3 thời kỳ, 3 khu vực.......

nhà thờ 1

Ngay sau khi chiếm Sài Gòn, Pháp đã cho lập nhà thờ để làm nơi hành lễ cho người Công giáo trong đoàn quân viễn chinh. Ngôi nhà thờ đầu tiên được lập ở đường Số 5 (nay là đường Ngô Đức Kế). Đây vốn là một ngôi chùa nhỏ của người Việt bị bỏ hoang do chiến cuộc, cố đạo Lefebvre đã biến ngôi chùa này thành nhà thờ.
nhà thờ 2

Vì ngôi nhà thờ đầu tiên đó quá nhỏ nên vào năm 1863, Đô đốc Bonard đã quyết định cho khởi công xây dựng ở nơi khác một nhà thờ khác bằng gỗ bên bờ "Kinh Lớn" (còn gọi là kinh Charner, địa điểm là trụ sở Tòa Tạp Tụng thời Việt Nam Cộng hòa). Cố đạo Lefebvre tổ chức "Lễ đặt viên đá đầu tiên" xây dựng nhà thờ vào ngày 28 tháng 3 năm 1863. Nhà thờ được dựng bằng gỗ, hoàn thành vào năm 1865, ban đầu gọi là Nhà thờ Saigon. Về sau, do nhà thờ gỗ này bị hư hại nhiều vì mối mọt, các buổi lễ được tổ chức trong phòng khánh tiết của Dinh Thống Đốc cũ, về sau cải thành trường học Taberd, cho đến khi nhà thờ lớn xây xong.
nhà thờ 3


bây giờ chúng ta xem hình để coi rõ hơn......
nhất là cho những ai chưa đến Sài Gòn hay không rành về các con đuờng của Sài Gòn

đây là trung tâm quận 1 của Sài Gòn........3 nhà thờ, 3 vị trí
theo tài liêu trên ^^, và theo những hình ảnh ta posted trong 1 tuần qua.
thì chúng ta thấy..........nhà thờ đầu tiên và nhà thờ hiện tại không hề liên quan gì đến nhau về cái tên lẫn vị trí



bây giờ chúng ta bỏ qua nhà thờ Đức Bà hiện tại vì ai cũng biết rõ khu vực này
chúng ta nhìn gần lại khu vực của 2 nhà thờ đầu tiên

ngày xưa đường Ngô Đức Kế có tên là Frere Denis-Vannier......Cha Denis Vannier
và đường Đồng khởi......có tên Tự Do trước 1975 và tên Catinat thời Pháp

nếu ai đó nói "nhà thờ Đức Bà xây trên 1 ngôi chùa"

thì chắc chắn không phải là 1 người Sài Gòn............hoặc lá 1 người Sài Gòn nhưng dốt địa lý........hoặc biết nhưng cố ý lập lờ đánh con lận,......ăn không nói có, ăn thêm nói bớt để gây thù oán giữa tôn giáo và tôn giáo

Lich sử rất rõ ràng, hình ảnh cũng có.......không cớ gì 1 người viết sử mà có thể bảo nhà thờ Đức Bà cướp đất chùa, khi Sài Gòn còn có thành Qui , thành Bát Quái

và chúng ta nhìn gần 2 khu vực của 2 nhà thờ



đây là những tấm hình chụp mới nhất.....chỉ khoảng 4-5 ngày qua

chúng ta nhìn ngã tư Ngô Đức Kế và Đồng Khởi.........
không rõ lắm là block nào.....nhưng ở ngã tư này......chính là nơi nhà thờ sài Gòn đầu tiên mà Pháp chưng dụng đất của ngôi chùa cổ
và chúng ta nhìn hình ảnh thì biết khoảng năm 1840-50 thì Sài Gòn đã bắt đầu đô thị hóa
thì làm gì có chuyện nhà thờ nào ở ngã tư này?

Location of the first church in Sài gon after the French Arrival somewhere before 1860


đây chúng ta thấy tòa nhà Sunwah cao trong hình, đó là nhà thờ thứ 2....trên đườngNguyễn Huệ.........thì không hề là nền của chùa

và nhìn về xa xa tấm hính, chúng ta thấy tháp chuông của nhà thờ Đức Bà hiện tại
th chúng ta thấy rõ nhà thờ Đức Bà hiện tại không hề chạm đến "đất chùa" nào cả
nếu có thì là đất của thành QUi, hay thành Bát Quái

cho nên những em tào lao lợi dụng lich sử bậy bạ để gây hận thù giữa tôn giáo.....nếu muốn khiếu kiện thì kiện hotel Grand có cái chóp củ hành ở ngã tư Ngô Đức Kế-Đồng Khởi
hoặc 3 tòa nhà bao quanh ngã tư đó

chứ không thể nào mập mờ "nhà thờ Đức Bà xây trên nền đất chùa"
--------------------------------------------------------------

the location of the second church built in Saigon 1864
further in the background are the bell towers of the current and third Saigon's church....Saigon Notre Dame



và chúng ta nhìn hình thời 1940-50

phía xa thấy rõ nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, đứng ở vị trí thứ 3, ngôi nhà thờ thứ 3

và bên tay trái tấm hình này có tòa Hòa Giải nép vào trong bụi cây
đó là nhà thờ thứ 2 xây lên ở Sài Gòn khoảng năm 1864-65


và đây là nhà thờ Đức Bà hiện tại khoảng thập niên 1960

nhà thờ hiện tại khánh thành Giáng Sinh 1880.....bây giờ 2013
có nghĩa là năm nay chắc phải có 1 thánh lễ kỷ niệm rất lớn......vì năm nay là 133 năm thành lập nhà thờ Đức Bà

mong là đúng như tin tức đã posted, năm nay người ta sẽ gắn đèn chiếu sáng cho nhà thờ Đức Bà......đúng vào dịp 133 năm thành lập
có thể thánh lễ này sẽ tổ chức vào dịp GiángSinh 2013 năm nay

chỉ đoán thôi, không chắc là có không......nhưng con số 133 năm khá tròn



đây cũng là hình khoảng thập niên 1960
như vậy nếu tính 1 con đường........thì nhà thờ đầu tiên xây ở cuối đường Catinat/Đồng Khởi....gần bờ sông, theo sách đã viết......chùa Khải Tường nằm ở gần sông Sài Gòn......ở cuối đường Catinat

và nhà thờ hiện tại xây ở đầu đường Catinat/Đồng Khởi
như thế......2 nhà thờ hoàn toàn không liên hệ gì với nhau từ cái tên cho đến vị trí.
thành ra khó có thể theo cái lập luận "nhà thò Đức Bà do Pháp chiếm chùa, phá chùa xây nhà thờ Đức Bà. và nhà thờ Đức Bà xây trên nền chùa" cái này là hết sức bậy bạ

cái thành Bát Quái to chình ình trong lich sử còn ghi khắc.
thì thiết nghĩ ai đó xàm về lich sử thì cũng nên nghiên cứu lại địa lý của Sài Gòn. thôi con nít nó cười, người lớn chê người già trách ......


coi toàn cảnh quận 1 xưa từ Bến Nghé qua sông Sài Gòn

coi cái này từ những năm 1860 thì bờ sông Sài Gòn, ở cuối đường Catinat/Đồng Khởi, đã là nhà cửa, phố thị..

ngày xưa nhớ coi rất nhiều hình ảnh khổ lớn hình chụp kiểu panorama
nhất là bờ sông Thượng Hải, HồngKong vv đều có hình khổ lớn

bây giờ chúng ta coi bờ sông và thành phố sài Gòn hình khổ lớn

coi cái naỳ để cảm nhận được nhà thờ Sài Gòn thứ 2, xây lên khi chung quanh nó thế nào




và so sánh với hình trên ^^
đây là thời gian sau này....khi có tòa nhà Hải Quan hay Hotel Wang Tai mọc lên



Vượt qua 17 đồ án thiết kế khác, đồ án của kiến trúc sư J. Bourard với phong cách kiến trúc Roman cải biên pha trộn nét phong cách kiến trúc Gotich đã được chọn. Ban đầu, địa điểm xây cất được đề nghị ở 3 nơi:
Trên nền Trường Thi cũ (nay là góc đường Lê Duẩn và Hai Bà Trưng, tức vị trí tòa Lãnh sự Pháp).
Ở khu Kinh Lớn (tại vị trí nhà thờ cũ, nay thuộc đường Nguyễn Huệ).
Vị trí hiện nay.

Sau cùng vị trí hiện nay đã được chọn.[2]. Sau khi đề án thiết kế được chọn, Đô đốc Duperré cho đấu thầu việc xây dựng nhà thờ và cũng chính kiến trúc sư này là người trúng thầu và trực tiếp giám sát công trình. Mọi vật liệu từ xi măng, sắt thép đến ốc vít đều mang từ Pháp sang

Notre dame saigon.jpg

đây là Tòa Lãnh Sụ Pháp ngày nay đường Hai Bà Trưng-Thống Nhất

nếu địa điểm thứ 1 được chọn vào thời đó ^^ thì đây chính là vị trí của nhà thờ Đức Bà Sài Gòn
ngày nay tòa lãnh sự này nằm bên cạnh tòa lãnh sự Mỹ
và đi bộ khoảng 5 phút là tới nhà thờ Đức bà hiên tại

làm phóng sự này rồi mới biết đây là khu Trường Thi xưa của Sài Gòn

Nhà thờ được dựng bằng gỗ, hoàn thành vào năm 1865, ban đầu gọi là Nhà thờ Saigon. Về sau, do nhà thờ gỗ này bị hư hại nhiều vì mối mọt, các buổi lễ được tổ chức trong phòng khánh tiết của Dinh Thống Đốc cũ, về sau cải thành trường học Taberd, cho đến khi nhà thờ lớn xây xong.

thì ra là thế ^^
trường Taberd ngày xưa là hành dinh Thống Đốc cũ, trước khi người ta xây Dinh Gia Long

xem hình Sài Gòn khổ to ở trên ^^ chúng ta thấy phía sau nhà thờ đườngNguyễn Huệ có 1 tòa nhà to đang xây, có cái chóp ở giữa, đó là Dinh Gia Long

như vậy là trường Taberd xây rất sớm

nhưng cái đáng nói là tòa nhà này cũng có lúc được sử dụng để làm nhà thờ tạm
nên cái này cũng nên nhắc....vì trước giờ chưa ai nhắc về chuyện nhà thờ tạm ở cơ sở Taberd này

ngôi trường này đã làm phóng sự........trường dòng Công Giáo Taberd của dòng Lassan
bây giờ đã bị nhà nước CS chiếm làm trường trung học Trần Đại Nghĩa

Hình vẽ phương án nhà thờ Đức Bà Sài Gòn

the render of Saigon Basillica



Saigon view, 1880 engraved by Barbant, published in La France Illustre, about 1880. Wood engraved print with recent hand colour



đây là 1860.......nên có thể nhà thờ chưa có?
cái này phải tìm hiểu thêm






















Nhận xét