NHÀ TRÌNH TƯỜNG CỦA NGƯỜI HÀ NHÌ

Người Hà Nhì là một trong 54 dân tộc Anh Em Việt Nam (Trung Quốc cũng có dân tộc Hà Nhì). Người Hà Nhì hiện đang sống tập trung ở hai tỉnh biên giới phía bắc nước ta, tại hai tỉnh Lao Cai và Lai Châu giáp biên giới Việt Trung.

Ngôn ngữ Hà Nhì là thuộc nhánh ngôn ngữ Di, ngữ hệ Tạng-Miến. Theo lời truyền miệng thì người Hà Nhì đã từng có một thứ chữ viết, nhưng thứ chữ này đã bị thất lạc khi di cư từ Tứ Xuyên xuống phía nam. Giờ đây họ sử dụng chữ cái Latinh làm chữ viết. Nhưng giao tiếp họ vẫn giao tiếp bằng tiếng dân tộc, rất ít (người lớn) biết tiếng Việt. Vài chục năm nữa thì có thể sẽ biết tiếng việt nhiều, vì trẻ em bây giờ được học trong nhà trường XHCN.

Họ sống định cư thành các bản khoảng 50-60 hộ, làm ruộng lúa nước (bậc thang) và chăn nuôi trồng trọt tương đối văn minh. Họ dệt vải và may vá thủ công, đảm bảo được nhu cầu ăn mặc.

Nhà ở của người Hà Nhì có tính đặc biệt đặc thù. Tường trình đất dày 30-40 cm, rất ít và hầu như không có cửa sổ. Mái lợp gianh dày 30-40cm. Vậy nên trong nhà đản bảo được nhiệt độ trong hai mùa nóng lạnh.
Trong entry này tôi xin giới thiệu một bản của người dân tộc thiểu số Hà Nhì tại xã Y Tý - huyện Bát Xát - Lao Cai. Nơi đây chỉ cách biên giới Việt Trung vài km đường xe máy đi được, nơi mà con sông Hồng được bắt nguồn từ bên kia chảy vào đất Việt!

Một gia đình Hà Nhì đang sửa chữa lại sân và kè lại hàng rào xếp đá

Mẫu miền xuôi, chụp trên nền một bản của người Hà Nhì có tên Lao - Chải

Những ngôi nhà san sát, tường trình và có mái lợp vật liệu hiện đại

Mái tranh theo lối làm xưa cũ, là một khu chăn nuôi của một gia đình

Nhìn rất ấm áp, vì đặc trưng ở vùng khí hậu núi cao lạnh quanh năm.
Gia đình này tương đối quy củ, bếp - chuồng trại - nhà ở riêng biệt.

Ngõ vào với hai bên là vườn rau có rào tre nứa, dưới vẫn lối quây xếp đá.

Đàn ông ngồi phơi nắng và trữ rất nhiều củi đốt

Giàn su su trước cửa. Đặc biệt những ngôi nhà rất ít cửa sổ và cửa ra vào cũng nhỏ.

Một vườn rau được kè bằng đá xếp.

Khu vực bể nước. Hầu như gia đình nào cũng có những công trình kè theo lối xếp đá.

Lại một giàn su su bên trái nhà, rợp bóng cho ngõ vào

Bếp củi trong phòng ngủ và nơi ăn. Có lẽ phải bố trí vậy để chống lại cái rét.

Chuồng gà cũng trong nhà, đảm bảo gia cầm sống được qua mùa đông.

Đối diện nơi nuôi gia cầm là một giường ngủ - bên trái cửa vào.

Những căn nhà để bảo vệ cối giã gạo lợi dụng sức nước.

Tường trình đất. Móng xếp đá. Mái lợp tấm Bro-ximang.

Mẫu Hà........Nội bên tường nhà Hà Nhì

Một cối giã gạo

Lỗ thoáng. Có thể thấy tường trình đất rất dày.

Một căn bếp. Móng được xếp đá.

Tường trình đất rất dày (35cm) nên mùa hè mát và mùa đông rất ấm áp. Mái lợp tranh dày 30-40cm

Những ngôi nhà tường trình này, người chủ nhà thường làm rất lâu. Móng được kè bằng đá xếp có chất kết dính là đất được trộn nhuyễn. Đến phần tường, họ có các bộ khuôn (Cốp pha) bằng gỗ được neo - văng như đổ bêtông-ximăng vậy. Chỉ có điều cốt liệu chỉ là đất được chế tạo đủ độ ẩm và đầm lèn chặt. Mỗi bộ khuôn cho một lớp đầm chặt có cao độ khoảng 40cm, họ làm từng lớp từng lớp cho đến khi đủ chiều cao của bức tường nhà và hoàn toàn không có cốt thép. Có thể thấy, bốn bức tường phía ngoài rất chắc chắn, vững chãi và kỹ thuật, phẳng phiu, các góc tường - cửa đi - cửa sổ rất sắc nét chứng tỏ bàn tay người thợ rất điêu luyện và kiên trì.

Họ sàng sảy gạo như người Kinh.

Để giới thiệu thêm về văn hóa của người Hà Nhì, cũng xin đưa lên đây một vài hình ảnh thiếu nữ Hà Nhì trong một phiên chợ nhằm giúp hiểu sơ qua về trang phục của họ. Thú thực tôi cũng chỉ thu thập trong một chuyến đi từ thiện nên cũng không có nhiều điều để kể trên entry này, mong các bạn ghé qua thăm rộng lượng bỏ qua.